Hoe onderhoud ik mijn canyoning en speleologie materiaal?
Goed onderhouden materiaal is veiliger, gaat langer mee en wordt minder snel afgekeurd. Zorg daarom goed voor je materiaal en inspecteer het regelmatig of laat het (jaarlijks) keuren.
CanyonZone geeft hier adviezen voor het onderhouden, markeren, reinigen en beschermen van je canyoning en speleologie materiaal.
Je materiaal heeft niet het eeuwige leven, zeker bij arikelen die deel uit maken van de PBM valbeveiliging is er veelal een maximale levensduur. De enige uitzondering hierop zijn producten van staal en aluminium. Levensduur is trouwens niet hetzelfde als gebruiksduur. De gebruiksduur hangt namelijk af van hoe vaak materiaal gebruikt wordt, en de manier waarop. Levensduur en gebruiksduur wijken soms af per fabrikant. Informatie hierover vind je in het productlabel.
Voorbeeld:
Touwen* van Beal hebben een maximale levensduur van 15 jaar en een maximale gebruiksduur van 10 jaar. Met andere woorden: je kunt een touw van Beal 5 jaar "op de plank hebben liggen" zonder dat dit afdoet aan de maximale gebruiksduur. Touwen van Petzl hebben zowel een maximale levens- als gebruiksduur van 10 jaar.
*de maximale levensduur van touwen is veelal op basis van incidenteel gebruik onder zeer schone omstandigheden. In de praktijk zien we nagenoeg nooit terug dat een touw 10 jaar meegaat. Afhankelijk van type gebruik, de intensiteit van het gebruik en de omstandigheden (vuil, stof, water etc.) is het raadzaam om touwen tijdig te vervangen.
Advies: lees de gebruiksaanwijzing van je product.
Waardoor ontstaat schade?
- Slijtage bij normaal gebruik
- Een val (scheuren of uitrekken van stiksel en webbings)
- Langdurige blootstelling aan UV-straling
- Contact met chemische producten (zuren, olie, brandstof)
- Opslag in vochtige of niet voldoende geventileerde ruimtes
- Contact met hittebronnen (lassplinters, gasbranders, sigarettenpeuken)
- Ruwe omgang (schuren langs muren of tegen ander materiaal; een aluminium karabiner die gebruikt wordt op een stalen leeflijn slijt enorm snel)
- Gebruik in vuile omstandigheden (een touw dat is gebruikt in een omgeving met bijvoorbeeld veel gruis zorgt voor extra slijtage aan de hardware die in combinatie met dit touw wordt gebruikt)
- Onjuist gebruik
- Contact met zoute zeelucht
Advies: markeer materiaal alleen op de toegestane manier. Verkeerd gemarkeerd kan afkeuring betekenen van materiaal wat gekeurd dient te worden.
Wanneer is materiaal aan vervanging toe?
Een inspectie is een momentopname. Controleer voor gebruik zelf altijd of het materiaal nog geschikt is. Je kunt letten op:
- Is het item nog identificeerbaar (leesbaar label en registratienummer)
- Zichtbare vervormingen of voelbare slijtageplekken, bijvoorbeeld knikken in het touw of pluizige bandlussen
- Losse banden of stiksels
- Niet reinigbare vervuiling
- Smeltsporen of verhittingsverschijnselen
- De maximale levensduur die de fabrikant aangeeft
- Plekken van zuren, oliën, chemicaliën of oplosmiddelen
Markeren
Met markeren bedoelen we het aanbrengen van een naam, codering of bijvoorbeeld een stukje gekleurde tape ter herkenning.
- Niet doen: gebruik geen markeerstiften, verf, tape of stickers op veiligheidsonderdelen van je materiaal. De chemische eigenschappen van deze producten kunnen de structuur en sterkte van nylon en plastic aantasten. Markeer geen onderdelen die tegen andere apparaten of touwen wrijven. Verwijder geen etiketten die bevestigd zijn aan een artikel.
- Wel doen: markeer alleen met geschikte middelen op de plekken die daarvoor zijn bedoeld. Voorkom schade en zorg dat originele productmarkeringen zichtbaar blijven (label, serienummer etc.).
Metaal: graveren wordt niet aangeraden. Je kunt bij sommige producten met een elektrische graveerpen van minder dan 0.1 mm diep op het frame naast het serienummer graveren. Gebruik eventueel een klein beetje metaalverf of tape. Markeer geen delen waar een touw of ander materiaal langskomt. Houd productmarkeringen zichtbaar.
Harnas: op het label van je harnas is vaak ruimte voor je naam. Je kunt je naam ook op een los label schrijven en dat met een tiewrap aan je harnas bevestigen. Markeren met plakband is alleen toegestaan op comfortonderdelen (delen zonder veiligheidsfunctie). Voorkom dat een tiewrap of plakband in de weg zit bij het gebruik van je harnas.
Helm: markeer je helm liever helemaal niet, maar gebruik anders speciale helmstickers zonder weekmakers. Schrijf niet op je helm, zeker niet op het schuim of de harde helmschaal. Er bestaan speciale transparante helmstickers. Deze mag je op een helm plakken en er vervolgens op schrijven.
Touw: op het label van een touw staan de naam van de fabrikant, het type touw, de EN betreffende normering, de lengte en diameter, het identificatienummer, product/modelnummer en (belangrijk) de fabricagedatum. Er zijn speciale markeerstiften zonder chemicaliën voor het aanbrengen van een middenmarkering. Bij veel touwen staat op een van de draden in de kern van het touw ook een code met informatie.
Voor touwlabel zie: Touw Accessoires
Wassen van je materialen
- Niet doen: gebruik geen hogedrukspuit, ontvetter, vlekkenverwijderaar of oplosmiddel. Leg materiaal niet te drogen in de zon of in de buurt van een hittebron zoals een radiator of kachel.
- Wel doen: afspoelen met koud water of wassen met handwarm water (max. 30 graden) en PH neutrale zeep of touw/PBM-cleaner. Gebruik eventueel een kleine borstel om vuil te verwijderen. Spoel materiaal na het wassen af met schoon water. Materiaal nat geworden? Hang het te drogen in een goedgeventileerde ruimte uit direct zonlicht.
Harnas: we geven zelf de voorkeur aan het met de hand wassen van een harnas. Wil je een harnas wel in de wasmachine wassen? Doe dat dan op max. 30 graden, met het delicate wasprogramma, in een dikke stoffen zak, zonder centrifugeren en kies een zo laag mogelijk toerental. Metalen onderdelen beschadigen anders de wasmachine.
Touwen: een touw reinig je hetzelfde als een harnas, met de hand of in de wasmachine. Een stoffen zak is niet nodig maar wel aan te bevelen in verband met het in de knoop raken van het touw. Houd rekening met je het gewicht dat je wasmachine aankan. Er zijn speciale touwborstels en PBM-cleaners zonder weekmakers. Een vies touw kan ander materiaal beschadigen, de slijtage (enorm) versnellen en de remwerking van apparaten verminderen. Daarom is het schoon houden van je touw belangrijk. Gebruik bijvoorbeeld een touwtas om onnodige bevuiling te voorkomen.
Metaal: afspoelen of wassen met water van max 30 graden en geschikte PBM-cleaner of PH neutrale zeep. Metaal gooi je natuurlijk niet in de wasmachine. Wees ook voorzichtig met hogedruk: je kunt hiermee de benodigde olie/smering wegblazen.
Advies: touw erg vies? Was het voorafgaand aan je volgende gebruik.
Opslaan en vervoeren van je materiaal
- Niet doen: sla je touw niet op bij scherpe objecten of in de buurt van gruis, stof, zand etc. Bewaar geen zware karabiners of andere hardware bij helmen en viziers in verband met de kans op beschaderingen van zowel binnen- als buitenwerk.
- Wel doen: bewaar materiaal op een goedgeventileerde plek uit direct zonlicht. Houd materiaal weg van corrosieve (bijtende) stoffen zoals chemicaliën, batterijen en zeewater of zoute zeelucht. Pas op met vochtige ruimtes of waterdichte tassen/containers in verband met schimmel. Ideaal is een luchtvochtigheid tussen 45-65% bij een temperatuur van 10 – 20 graden Celsius. Gebruik een speciale beschermhoes voor je helm en vizier.
Advies: houd materiaal geordend en opgeruimd zodat je er niet per ongeluk op gaat staan of er iets op morst.
Karabiners smeren
Gebruik Teflon olie, naaimachineolie of grafietpoeder. Poets olieresten goed af zodat het niet afgeeft op plastic onderdelen, bandlussen of touwen. We weten dat techneuten graag WD40 gebruiken maar raden dit af voor het smeren van karabiners. WD40 kan het scharnier en de veer uitdrogen en daarmee slijtage versnellen.
Dompelbad semi-statische touwen
Laat een semi-statisch touw voorafgaand aan het eerste gebruik 24 uur in water weken en laat het touw langzaam opdrogen (niet in de droger, niet in de zon en niet bij een hittebron). Semi-statische touwen krimpen bij een eerste keer contact met water tot maximaal 5%. Na dit dompelbad heb je dus meteen je 'uiteindelijke touwlengte'. Het is daarom soms handig om een langer touw te bestellen dan je in eerste instantie in gedachten hebt. Daarnaast is de mantel van nieuwe touwen meestal erg glad vanwege verschillende chemicaliën die tijdens de produictie worden gebruikt. Na het dompelbad is het touw wat stoever, waardoor je een betere grip en dus controle hebt over de manouvres die je gaat uitvoeren.
Voor uitgebreider advies met betrekking tot touwen zie: Informatie over touw: keuze en onderhoud.
Advies: gebruik touwbeschermers om een touw te beschermen tegen hitte en schuren langs scherpe of ruwe oppervlakken.
Tips materiaalbescherming Petzl (Engels)
Wil je nog wat dieper ingaan op de thema's levensduur en slijtage? Bekijk dan deze Petzl video (17:45 minuten/Engels).
FAQ overzicht: Ga terug.
