Informatie over touw: keuze en onderhoud

 Bij speleologie en canyoning is het gebruik van de juiste touwen een belangrijk (aandachts-) punt bij het kiezen van je uitrusting.
Hier heb ik achtergrondinformatie opgenomen om een goede keuze te kunnen maken.

Typen touwen

Bij het werken op hoogte en dus ook bij speleologie en canyoning, wordt gebruik gemaakt van kunststof touwen.
Touwen van natuurvezel hebben een lagere breeksterkte en kunnen op den duur rotten.
Er zijn drie typen touwen:

  • Dynamisch
    Dynamisch touw kan behoorlijk rekken en zo de schok van een val absorberen. Dit type touw wordt gebruikt bij klimmen, maar nauwelijks in de industrie.
  • Statisch
    Statisch touw heeft zeer weinig rek. Vanwege deze eigenschap is het geschikt voor abseilen, stijgen met stijgbeugel, een korte tokkelbaan voor b.v. reddingswerkzaamheden, hijsen en speciale omstandigheden zoals reddingswerkzaamheden vanuit een helikopter. Ook bij veelvuldig gebruik blijft het touw soepel en goed van vorm. De elasticiteit van statisch touw bedraagt 2%. Bij een lijn van 50m betekent dat toch nog een rek van 1m!
  • Semi-statisch
    Dit type touw wordt vaak ten onrechte statisch genoemd. Het wordt veel toegepast bij het werken op hoogte zoals bij rope access, stijgen, dalen en als veiligheidslijn met valbeschermer. De kleine rek in deze touwen is voldoende om een val tot valfactor 0,3 in voldoende mate te absorberen. Ze zijn niet geschikt bij voorklimmen, maar kunnen bij topropeklimmen worden toegepast omdat de valfactor daar klein is. Ook worden ze toegepast bij speleologie.
    • Typen semi-statische touwen
      Voor werken op hoogte zijn er twee typen semi-statische touwen:

Type A
Dit is het sterkste type. Bij het testen wordt een gewicht van 100kg gebruikt. Een fabrikant kan voor bepaalde apparaten aangeven dat alleen type A touw mag worden gebruikt. Voorbeelden hiervan zijn valbeveiligers als de Petzl ASAP en de Petzl ID'S.

Type B
Dit type touw is goedkoper, minder sterk en zal sneller slijten dan type A. Het wordt getest met een gewicht van 80kg.

Belangrijk
De range van meest gebruikte diameters voor semi-statische touwen is 10mm - 12,5mm. Het gebruik van een kleine diameter kan ervoor zorgen dat een apparaat soepeler loopt. Het vereist echter meer vaardigheden. Vaak kan een apparaat touw met verschillende diameters aan. Uit testen blijkt echter wel dat apparaten verschillend kunnen presteren bij verschillende diameters m.b.t. slippen. Het is dus belangrijk dat de onderdelen van een uitrusting goed op elkaar zijn afgestemd. U kunt natuurlijk ook bij ons terecht voor advies.

Normen semi-statische touwen
Touwen moeten voldoen aan strenge Europese normen. De belastbaarheid wordt zowel dynamisch als statisch getest. Bij semi-statische touwen gelden hiervoor de volgende normen, waarbij type A-touwen worden getest met 100kg en type B-touwen met 80kg:

  • Een aan het touw hangend gewicht dat valt bij een valfactor van 0,3, mag bij de schok een kracht ondergaan van maximaal 6kN;
  • Het gewicht moet vijf maal kunnen vallen bij valfactor 1 met tussenpozen van drie minuten, zonder dat het touw breekt;
  • Het touw moet een statische belasting aankunnen van minimaal 22kN;
  • Met een 'dubbele acht-knoop' in het touw moet een type A-touw gedurende drie minuten een kracht van 15kN kunnen weerstaan. Voor een type B-touw geldt 12kN;
  • De mantelverschuiving mag, afhankelijk van de diameter, bij een type A-touw 20mm - 50mm bedragen en bij een type B-touw maximaal 15mm;
  • Bij een testgewicht tot 150kg moet de uitrekking van het touw beneden de 5% blijven;
  • Voldoende knoopbaarheid (factor K < 1.2);
  • Afhankelijk van de diameter moet de mantel een bepaald minimum van de totale touwmassa bedragen;
  • De vereiste markeringen op touweinde moeten aanwezig zijn.

Eerste gebruik semi-statisch touw

Laten krimpen van semi-statisch touw.Voor het eerste gebruik moet het touw eenmalig krimpen. Hiervoor moet het 24 uur in een koudwaterbad worden ondergedompeld, bij voorkeur gewoon op de rol. De verbindingen in het touw worden zo steviger en smeermiddelen die tijdens het productieproces zijn gebruikt worden verwijderd.

Ook het drogen van het touw gebeurt bij voorkeur op de rol. Het krimpt ongeveer 5%, dat is dus 5m voor elke 100m! Bij het bepalen van de juiste lengte moet hiermee dus goed rekening worden gehouden.

Behandelingen die touw kunnen krijgen bij de fabricage

  • Coating
    Een geimpregneerd touw waardoor het minder water en vuil opneemt of extra soepel is.
  • Heattreatment
    Edelrid en Mammut passen deze techniek toe in hun touwen om ze beter waterafstotend en vuilbestendig te maken.
  • Unicore
  • Touwenfabrikant Beal heeft zogenaamde unicore-touwen waarin de innercore en de buitenste laag zijn verlijmd.

De breeksterkte van touw

De breeksterkte van een touw neemt geleidelijk af. De op een touw vermelde breeksterkte ligt flink onder de ware breeksterkte. Naarmate het touw ouder wordt blijft het dan toch binnen de norm. Een soort ingebouwde correctie dus. De breeksterkte van een touw is afhankelijk van:

  • de leeftijd van het touw;
  • onderhoud;
  • diameter;
  • soort touw;
  • de weefconstructie van het touw;
  • toegepaste touwtechnieken zoals knopen.

De juiste manier om een klimtouw te gebruiken

Touwen zijn veiligheidsartikelen. Dit betekent dat je zorgvuldig met klimtouw om moet gaan en het goed moet onderhouden. Bij gebruik in de buitenlucht is het verstandig om het touw niet direct in het zand te leggen. Zeker als het wat vochtig is kan dit vuil in het touw gaan zitten waardoor het stug en minder veilig word.

Mocht je op plekken waar scherpe randen zijn dan is het aan te raden om een touwprotector te gebruiken. Deze beschermt net het gedeelte touw wat bijvoorbeeld om een boom loopt of over de rand van de rots.

Na en/of voor het gebruik raden wij aan om het touw altijd na te kijken. Kijken en vooral voelen of je ergens een afwijking ziet of voelt. Dit zou kunnen duiden op een touwbreuk of het begin van een scheurende mantel. Veel sporters gebruiken een logboekje om bij te houden wat de conditie is van het klimtouw. Hierin word opgeschreven of er is gevallen, wat het weer was enz.

Kun je levensduur van een klimtouw verlengen?

Je kunt natuurlijk niet altijd voorkomen dat een touw vuil of nat word. Daarom is het verstandig dat wanneer je klaar bent met klimtouw, je deze schoonmaakt met een borstel. Deze schuif je om het touw en haalt het grofste vuil weg. Bijvoorbeeld de Rope Brush.

Schiet het touw losjes op en stop het in een schone zak. Mocht deze nat zijn dan kun je deze thuis altijd laten drogen op een donkere plek. Is het touw erg vuil, dan raden wij aan om het in de wasmachine te stoppen. Regelmatig wassen met alkalivrije wasmiddelen (GEEN ZEEP) kan snelle slijtage voorkomen. Daarnaast werkt gewoon uitspoelen met lauwwarm water ook goed, maar het is dan alsnog verstandig om op het kalkgehalte van het water te letten.

Een bovengemiddeld kalkgehalte in het water kan tot gevolg hebben dat er kalk in de mantel komt waardoor het touw stijf wordt en minder goed bruikbaar is.

Wil je de levensduur van je touw verlengen dan raden wij Rope Cleaner aan. Rope Cleaner is speciaal ontwikkeld om touwen en uitrusting te reinigen op een manier waardoor de touwen niet beschadigd raken. Je kunt ervoor kiezen om een hand- of machine was te gebruiken. Als je een machine gebruikt kun je het touw in een katoenen zak doen, het is dan slim om, zoals hieronder beschreven, het touw in een daisy chain knopen.

1. Bind de uiteinden van het touw aan elkaar.
2. De eerste schakel knoop je alsof je een halve knoop maakt.
3. Trek door de lus het resterende touw en maak hier ook een lus van. Herhaal dit tot het einde van het touw.
4. Stop het touw in de machine met de Rope Cleaner en was het op 30 graden.


Opbergen van je touwen

- in een touwtas
- opschieten van het touw en neerleggen of ophangen
- op een spoel opwinden
en opslaan op een donkere plaats 

Onderdelen touw

Een van een touw bestaat uit tienduizenden vezels die tot garens zijn gesponnen. Deze zijn vervolgens tot draden vervlochten. Daaromheen zit een gevlochten mantel die energie opvangt bij een val en de kern beschermt tegen slijtage.

1. Kern - 2. Mantel - 3. Krimpkous aan uiteinde touw - 4. Etiket met informatie - 5. Binddraad - 6. Touwbescherming.

Onderdelen touw.

 

 

 

 

 

 

Hulptouw(tjes)

Er zijn verschillende soorten hulptouwtjes zoals reepschnur (prusiktouw) en bandslinges.

  • Reepschnur zijn (statische) hulptouwtjes. Deze worden gebruikt bij het verlengen van een tussenzekering, het maken van takels of als zekering bij abseilen middels een prusikknoop.
  • Bandslingen zijn van vlak bandmateriaal en daardoor beter bestand tegen scherpe rotsranden. Ze worden vooral gebruikt voor zelfzekeringen, het bouwen van een standplaats en als takel.

Verreweg de meeste bandslinges worden vervaardigd van nylon of Dyneema. Nylon is breder en wordt daarom ook gebruikt voor klimmen waarbij gewicht niet zo'n grote rol speelt. Dyneema wordt toegepast in smalle bandslinges, die bij alpinisme worden gebruikt.

Kunststoffen als basis voor touwfabricage

  • Polyamide of nylon
    Van polyamide wordt een sterke touwsoort gedraaid of gevlochten. Polyamide is zeer elastisch, kan tot 40% meegeven, en neemt na het weghalen van de spanning zijn oude vorm weer aan.
    Nylon was het eerste synthetische materiaal dat werd gebruikt voor het maken van touw. Als het nat is verliest het 5% tot 25% van zijn kracht. Het is slijtvast en drijft niet. Nylontrossen hebben een spanningtrekkracht van ongeveer 45 ton. Nylontrossen kunnen gevaarlijk zijn voor breken. Het geeft hetzelfde effect als een elastiek, maar dan 1000 keer zo veel. De slag die een persoon kan krijgen zijn meestal gebroken ledematen of zelfs in de meeste gevallen, een dodelijk afloop.
  • Polyester
    Polyester heeft een hoge breekkracht, wordt niet door vocht aangetast, maar is minder sterk dan polyamide. Polyester rekt veel minder, waardoor het voor niet-rekkende lijnen goed gebruikt kan worden. Een polyestertouw drijft niet. Er is ook voorgerekt polyestertouw verkrijgbaar.
  • Polypropeen
    Polypropeen is minder sterk dan polyamide of polyester, maar is veel goedkoper te produceren. Polypropeentouw blijft goed drijven. Het kan echter niet tegen ultravioletlicht. Omdat dit materiaal soepeler is wordt het vooral gebruikt voor trimlijnen op zeilboten.
  • Polyethyleen
    Polyethyleen is goedkoop en licht, maar heeft een laag smeltpunt. Het levert een vrij stugge touwsoort op.
  • Aramide
    Aramide (Kevlar, Twaron) is een op de polyamides lijkende vezel, maar is veel sterker. Het is 5 à 8 keer zo sterk als staal (bij gelijk gewicht). Er zit vrijwel geen rek in. Deze kunstvezels kunnen slecht tegen strakke krommingen en knopen, de trekkracht neemt dan af. Wordt doorgaans als kern van een gevlochten touw gebruikt met b.v. een polyestermantel.
  • Dyneema
    Dyneema is een van de super-vezels. Het wordt gemaakt van polyethyleen (Hoog module polyethyleen HMP), maar lijkt daar niet meer op. Het is enorm sterk, tot 15 maal zo sterk als staal (bij een gelijk gewicht aan materiaal). Dyneema is licht, drijft op water en is waterbestendig.
Sorteer op
  • Beal Touw & Harnas reiniger
    Beal Touw & Harnas reiniger

    Beal Rope & Harness Cleaner is een neutraal schoonmaakmiddel op natuurlijke basis om gordels, harnassen en touwen mee schoon te maken. Zowel voor machinale- als handwas. Inhoud: 1 liter. Niet agressief.

    € 9,50

Nieuwsbrief

Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Aanmelden
© 2013 - 2024 CanyonZone | sitemap | rss